Kancelaria Radców Prawnych Górski&Szetela

I. Obowiązek poddawania pracowników okresowym badaniom lekarskim – podstawy prawne.

Zgodnie z art. 229 § 2 kodeksu pracy pracownik podlega okresowym badaniom lekarskim. Jest to jeden z obowiązków pracodawcy, wynikający z konieczności respektowania zasad bezpieczeństwa i higieny pracy. Termin okresowych badań określa orzeczenie ze wstępnego lub wcześniej wydanego okresowego badania lekarskiego. Warto zapamiętać, że:

• okresowe badania lekarskie przeprowadza się w miarę możliwości w godzinach pracy, a za czas niewykonywania pracy w związku z przeprowadzanymi badaniami pracownik zachowuje prawo do wynagrodzenia, a w razie przejazdu na te badania do innej miejscowości przysługują mu należności na pokrycie kosztów przejazdu według zasad obowiązujących przy podróżach służbowych;
• okresowe badania lekarskie przeprowadza się na podstawie skierowania wydanego przez pracodawcę; badania okresowe są przeprowadzane na koszt pracodawcy, a ponadto ponosi on inne koszty profilaktycznej opieki zdrowotnej nad pracownikami, niezbędnej z uwagi na warunki pracy.

Istotne jest, iż pracodawca nie może dopuścić do pracy pracownika bez aktualnego orzeczenia lekarskiego stwierdzającego brak przeciwwskazań do pracy na określonym stanowisku
w warunkach pracy opisanych w skierowaniu na badania lekarskie.

II. Tryb przeprowadzania badań okresowych.

Badania okresowe pracowników wykonywane są wyłącznie na podstawie pisemnej umowy zawartej przez podmiot obowiązany do ich zapewnienia (pracodawcy) z podstawową jednostką służby medycyny pracy (art. 12 ust. 1 ustawy z dnia 27 czerwca 1997 r. o służbie medycyny pracy

III. Badania okresowe w dobie koronawirusa - stanowisko Głównego Inspektora Pracy

W związku z istniejącym w kraju stanie epidemii koronawirusa, Główny Inspektor Pracy zajął stanowisko w zakresie obowiązku terminowego kierowania pracowników na profilaktyczne badania lekarskie oraz obowiązku terminowego przeprowadzania szkoleń w dziedzinie bezpieczeństwa i higieny pracy (nr GIP-GNN.50.2.2020 – dostępny na stronie internetowej: https://www.pip.gov.pl/pl/wiadomosci/108831,badania-profilaktyczne-i-szkolenia-bhp.html), zgodnie z którym zaproponował:

• zawieszenie obowiązku przeprowadzania okresowych i kontrolnych badań lekarskich pracowników do czasu odwołania stanu epidemii lub zagrożenia epidemiologicznego, przy jednoczesnym zachowaniu obowiązku wystawienia skierowania na okresowe badania lekarskie w terminach wynikających z orzeczeń lekarskich określających brak przeciwwskazań do pracy, otrzymanych przez pracowników podczas poprzednich badań profilaktycznych. Terminowe wystawienie skierowania będzie potwierdzeniem gotowości pracodawcy do wypełnienia obowiązku określonego
  w art. 229 Kodeksu pracy (związanego z profilaktycznymi badaniami lekarskimi). Pracownicy powinni zostać zobowiązani do niezwłocznego udania się do jednostki medycyny pracy, z którą przedsiębiorstwo ma podpisaną umowę o świadczenie usług w zakresie profilaktycznej opieki lekarskiej nad pracownikami, po odwołaniu stanu epidemii lub zagrożenia epidemiologicznego i przywróceniu możliwości przyjmowania pracowników do tych placówek.

Warto wskazać, iż wskazane powyżej rozwiązania mają jedynie charakter sugestywny co do przyszłych rozwiązań dotyczących przeprowadzania badań okresowych w czasie epidemii, ale znajdują one swoje odniesienie w projekcie ustawy o zmianie ustawy o szczególnych rozwiązaniach związanych z zapobieganiem, przeciwdziałaniem i zwalczaniem COVID-19, innych chorób zakaźnych oraz wywołanych nimi sytuacji kryzysowych oraz niektórych ustaw. Projekt ten przewiduje, iż:

• w przypadku ogłoszenia stanu zagrożenia epidemicznego lub stanu epidemii, od dnia ogłoszenia danego stanu zawiesza się wykonywanie obowiązków wynikających
  z przeprowadzaniem badań okresowych i dopuszczaniem do pracy pracowników
   z aktualnym orzeczeniem lekarskim stwierdzającym brak przeciwwskazań do pracy
  na określonym stanowisku w warunkach pracy opisanych w skierowaniu na badania lekarskie;
• po odwołaniu stanu zagrożenia epidemicznego, w przypadku gdy nie zostanie ogłoszony stan epidemii albo po odwołaniu stanu epidemii, pracodawca i pracownik są obowiązani niezwłocznie podjąć wykonywanie zawieszonych obowiązków, o których mowa powyżej, i wykonać je w okresie nie dłuższym niż 60 dni od dnia odwołania danego stanu;
• w przypadku braku dostępności do lekarza uprawnionego do przeprowadzenia badania wstępnego lub kontrolnego, badanie takie może przeprowadzić i wydać odpowiednie orzeczenie lekarskie inny lekarz. Orzeczenie lekarskie wydane przez innego lekarza traci moc po upływie 30 dni od dnia odwołania stanu zagrożenia epidemicznego, w przypadku gdy nie zostanie ogłoszony stan epidemii, albo od dnia odwołania stanu epidemii.