Kancelaria Radców Prawnych Górski&Szetela

Niekonstytucyjność art. 28 ustawy z dnia 16 grudnia 2010r. o zmianie ustawy o finansach publicznych oraz niektórych innych ustaw w związku z art. 103a ustawy z dnia 17 grudnia 1998r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych, na podstawie której została wydana decyzja zawieszająca prawo do wypłaty emerytury, została potwierdzona przez Trybunał Konstytucyjny wyrokiem wydanym w dniu 13 listopada 2012r. w sprawie o sygnaturze K 2/12.

Zakład Ubezpieczeń Społecznych wydając decyzje odmawiające uchylenia wcześniejszych decyzji zawieszających prawo do emerytury, powołuje się na art. 190 ust. 3 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej. ZUS wskazując na przywołany przepis uznał, że orzeczenia Trybunału Konstytucyjnego wchodzą w życie z chwilą ich ogłoszenia, o ile Trybunał Konstytucyjny nie określi inaczej w orzeczeniu. W następstwie takiego rozumowania przyjął, że utrata mocy obowiązującej przepisów uznanych przez Trybunał za niekonstytucyjne następuje z dniem ogłoszenia orzeczenia trybunału.

Niestety trudno zgodzić się z taką interpretacją organu, jakoby nie określenie przez Trybunał Konstytucyjny momentu utraty mocy obowiązującej aktu normatywnego oznaczało, iż uznany za niekonstytucyjny przepis staje się taki i wywołuje skutek, dopiero po ogłoszeniu orzeczenia TK. Należy tutaj odróżnić skutki wyroku Trybunału, które wyczerpują się w utracie mocy obowiązującej zakwestionowanego przepisu, od skutków samej utraty mocy obowiązującej tego przepisu.

Jak wynika z art.190 ust. 4 Konstytucji, orzeczenie TK o niekonstytucyjności aktu normatywnego - jego przepisu lub przepisów - stanowi podstawę do wznowienia postępowania, uchylenia decyzji lub innego rozstrzygnięcia na zasadach i w trybie określonych w przepisach właściwych dla danego postępowania. Możliwości jakie daje powyższy przepis, stwierdzają jednoznacznie, iż w przypadku wydania wyroku o niekonstytucyjności, ma on swoistą moc wsteczna tzn. że przepis uznany przez TK za niekonstytucyjny ma taki charakter od samego początku, czyli od dnia jego wejścia w życie.

Niezależnie od powyższego, dnia 19 lutego 2014r. weszła w życie Ustawa z dnia 13 grudnia 2013 r. o ustaleniu i wypłacie emerytur, do których prawo uległo zawieszeniu w okresie od 1 października 2011 r. do 21 listopada 2012 r. Celem ustawy jest realizacja orzeczenia Trybunału Konstytucyjnego z dnia 13 listopada 2012 r. (K 2/12) i dotyczy osób, które miały prawo do emerytury przed 1 stycznia 2011 r., jednak dalej kontynuowały zatrudnienie bez rozwiązania stosunku pracy. Umożliwia ona wszystkim tym osobom, którym zaprzestano wypłacać świadczenia emerytalne w okresie poprzedzającym wyrok Trybunału, na zwrot zaległych kwot zawieszonej emerytury wraz z odsetkami. Do zwrotu powyższych świadczeń konieczne jest jednak złożenie wniosku do organu rentowego, który wypłaca emeryturę. Nie jest wymagane złożenie dokumentu w szczególnej formie, musi on jednak zawierać obligatoryjne elementy pozwalające na identyfikację świadczeniobiorcy tj. imię i nazwisko, adres zamieszkania, numer emerytury, nazwę oddziału i informację, że dotyczy to wypłaty zawieszonej emerytury wraz z odsetkami oraz podpis. Istotne jest również, iż do kwoty wypłaty zawieszonej emerytury doliczone zostaną odsetki, jednakże liczone są one wyłącznie do dnia wejścia w życie ustawy, tj. do dnia 19 lutego 2014 r.

Opracowała: Katarzyna Łyżka.

Aprobata: Grzegorz Górski, radca prawny, wspólnik w Kancelarii Radców Prawnych G.Górski, M.Szetela s.c.